شیر مادر بهترین غذا در 6 ماه اول زندگی کودک است. در این دوره 6 ماهه، رشد کودک بسیار سریع است و تغذیه کودک می بایست در ایده ال ترین شرایط ممکن باشد. در اولین روزهای زندگی یعنی در هفته اول ، وزن نوزاد مقداری کاهش می یابد اما از هفته دوم، كودك به وزن اولیه باز می گردد. دلیل این كاهش وزن، خروج نوزاد از محیط مایع رحم است. با تغذیه کودک و رشد خوب در پایان 6 ماهگی، وزن كودك دو برابر وزن هنگام تولدش می شود. تغذیه كودك در 6 ماه اول، تغذیه انحصاری با شیر مادر است. كودك به هیچ ماده غذایی دیگری نیاز ندارد. در 6 ماه اول بدون مشورت با پزشک ، دادن آب قند ، جوشانده ها و داروهای خودسرانه کاملاً اشتباه است و باعث حساسیت غذایی و غیر غذایی كودك در سنین بالاتر و افزایش احتمال بیماری می شود. معمولاً توصیه می شود با توجه به میل کودک و در واقع هر زمانی که گرسنه اش شد مادر به او شیر بدهد. تغذیه کودک تا سن 6 ماهگی روزانه 6 تا 8 وعده شیر می باشد تا مواد لازم برای رشد اندام ها تأمین شوند.
اگر کودک بنا به مشکلاتی که پزشک تشخیص دهد نتواند با شیر مادر تغذیه شود. از بهترین جایگزین برای تغذیه کودک یعنی شیرخشک می توان استفاده نمود. نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند معمولا هر سه تا چهار ساعت یکبار شیردهی می شوند. در یک ماهگی، اکثر نوزادان در هر بار تغذیه 15 گرم شیر خشک می خورند. این مقدار تا شش ماهگی به 34 گرم شیر خشک افزایش می یابد. تغذیه کودک با شیرخشک باعث افزایش رشد او همانند تغذیه با شیر مادر می شود.
کودکان در 6 ماهه اول زندگی، بیشترین مقدار وزن گیری را دارند. اندام های کودکان در این بازه سنی به سرعت در حال رشد می باشند و این تکامل منوط به رسیدن مواد مغذی به بدن کودک می باشد. شیر مادر به صورت غریزی حاوی مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز رشد کودک می باشد. کودکانی که که با شیر مادر تغذیه می شوند تمامی مواد مغذی را در بازه سنی 6 ماهه ابتدایی زندگی خود دریافت می کنند.
تغذیه کودکان که با شیرخشک انجام می شود نیز در بازه سن 6 ماهگی دارای بیشترین مقدار چربی می باشد که به بدن کودک می رسد. این مورد به دلیل این است که وزن گیری کودک، بیشتر از طریق چربی تا 6 ماهگی تامین می گردد. محتوای چربی شیرخشک نیز همانند شیر مادر می باشد و شیرخشک ها از منابع چربی گیاهی استفاده می کنند.
تغذیه کودکان از حیث انواع ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن آنها تا 6 ماهگی توسط شیرخشک نیز همانند شیر مادر تامین می شود و کودکان برای رشد و عملکرد اندام های خود نیاز به این مواد ریز مغذی دارند. در پایان 6 ماهگی با افزایش نیاز بدن کودکان، ممکن است رسیدن بعضی از مواد مغذی یا ریز مغذی به بدن کودک کاهش یابد که برای جلوگیری از این موضوع، تغذیه کودکان می بایست افزایش یابد و می توان برای بهبود رسیدن منابع مفید غذایی در کنار تغذیه با شیر مادر یا شیرخشک از غذای های کمکی کودک که بر پایه غلات و شیر است استفاده کرد. این دسته از غذاها باعث می شود کودک به خوردن غذای جامد عادت کند و به طور آهسته او را آماده کند تا در پایان دوران شیردهی والدین در کنار گذاشتن تغذیه کودک با شیر راحت تر باشند.
در پایان با تاکید بر این که یکی از حساس ترین دوران تغذیه کودکان، از بدو تولد تا 6 ماهگی می باشد، توجه والدین به کیفیت و کمیت شیردهی چه در تغذیه با شیر مادر و چه در تغذیه با شیر خشک برای نوزادان همواره می بایست مورد پایش قرار گیرد تا سال های بعد کودکی سالم و با نشاط در جامعه مشغول زندگی کردن باشد.
منابع:
Nutrition for newborns: birth to six months, Healthy Eating & Active Living, University of Wisconsin-Madison, 2021.
Soldavini, Jessica. "Krause's Food & The Nutrition Care Process." Journal of Nutrition Education and Behavior 51.10 (2019): 1225.