تغذیه سالم و مناسب در دوران بارداری

انرژی:

نیاز به انرژي در سه ماهه دوم و سوم بارداري به طور متوسط 300 کیلوکالري در روز افزایش می یابد. بنابراین مقدار غذاي مصرفی سه ماهه دوم و سوم باید بیشتر از سه ماهه اول باشد تا کالري مورد نیاز خانم باردار تأمین شود.


پروتئین:

در دوران بارداري سوخت و ساز کل پروتئین بدن افزایش می یابد و مقداري از پروتئین صرف رشد و نمو جنین و حفظ بافت هاي بدن مادر می شود. مقدار توصیه شده روزانه پروتئین در دوران بارداري 71 گرم می باشد.


کربوهیدرات:

نقش اصلی کربوهیدرات ها تأمین انرژي براي سلول هاي بدن به ویژه مغز و سیستم عصبی ، گلبول هاي قرمز و سفید خون است. میزان نیاز به کربوهیدرات ها در بارداري 175 گرم در روز است.


چربی:

منبع بزرگ انرژي براي بدن است و هر گرم چربی حدود 9 کیلوکالری انرژی تولید می کند. علاوه بر این ، چربی ها به جذب ویتامین هاي محلول در چربی و کاروتنوئیدها نیز کمک می کند. البته میزان مصرف چربی ها باید محدود باشد و از چربی های غیراشباع و حاوی اسیدهای چرب ضروری استفاده شود.


 برخی از ترکیبات بسیار مهم و مفید که تأمین آنها در دوران بارداری اهمیت ویژه دارد ، عبارتند از:

ویتامین A:

در دوران بارداري بعلت نیاز جنین، مقدار مصرف این ویتامین باید افزایش یابد. میزان نیاز به ویتامین A در دوران بارداری حدود 770 میکروگرم در روز است.


ویتامین های B1, B2, B3:

با توجه به افزایش انرژي مورد نیاز روزانه در دوران بارداري و نقش این سه ویتامین در متابولیسم کربوهیدرات ها ، نیاز به آنها به ویژه B1 به میزان 30% در این دوران افزایش می یابد.


ویتامین B6:

به دلیل نقش این ویتامین در خونسازی ، سوخت و ساز مواد غذایی و تکامل بدن نیاز به این ویتامین در دوران بارداری 46% افزایش می یابد.


ویتامین B12:

با توجه به نقش این ویتامین در عملکرد سیستم عصبی ، تقسیم سلولی و خون سازي ، نیاز به آن در دوران بارداري حدود 10% افزایش می یابد.


اسید فولیک (ویتامین B9):

در دوران بارداري به علت تولید بیشتر گلبول هاي قرمز خون و شکل گیري دستگاه عصبی جنین ، نیاز به اسید فولیک تا 50% افزایش می یابد و حدود 600 میکروگرم در روز است. با توجه به اهمیت بسیار زیاد اسید فولیک ، مصرف روزانه 400 ميكروگرم (یک عدد قرص) از اين مكمل براي خانم هاي باردار توصیه شده است.


کلسیم:

نقش مهم کلسیم در استخوان سازي و تشکیل جوانه هاي دندان در جنین و پیشگیري از برداشت املاح از استخوان هاي بدن مادر است. بنابراین جهت تأمین این ماده معدنی مهم ، مصرف مواد غذایی گروه شیر و لبنیات به میزان لازم و کافی توصیه می شود. کلسیم مورد نیاز در خانم هاي باردار زیر 18 سال 1300 و بالاي 18 سال 1000 میلی گرم در روز می باشد.


آهن:

وجود آهن براي تولید گلبول هاي قرمز خون ، افزایش هموگلوبین ، رشد و نمو و تأمین ذخایر کبدي جنین ضروري است. بنابراین نیاز به آهن در دوران بارداري تا حدود 50% افزایش می یابد که به هیچ وجه از طریق مصرف مواد غذایی به تنهایی تأمین نمی شود.
براساس دستورالعمل كشوري ، خانم هاي باردار بايد از شروع هفته شانزدهم بارداري تا سه ماه بعد از زايمان يك عدد قرص فروس سولفات در روز مصرف كنند. طبق توصیه های علمی ، میزان مورد نیاز آهن برای خانم های باردار 27 میلی گرم در روز است.


ید:

با توجه به نقش ید در متابولیسم بدن و تولید انرژي و نیز تکامل مغز جنین ، میزان ید مورد نیاز در دوران بارداري افزایش می یابد. میزان نیاز روزانه ید قبل از بارداری 150 میکروگرم و در دوره بارداری 220 میکروگرم است.


زینک (روي):

با توجه به نقش مهم زینک در سنتز RNA و DNA و متابولیسم سلولی ، نیاز به آن در بارداري افزایش می یابد لذا مصرف منابع غنی از زینک توصیه می گردد. میزان مورد نیاز زینک برای خانم های باردار 11 میلی گرم در روز است.


منابع:

Soldavini, Jessica. "Krause's Food & The Nutrition Care Process." Journal of Nutrition Education and Behavior 51.10 (2019): 1225

https://www.who.int

https://vct.iums.ac.ir

http://nut.behdasht.gov.ir